Heb je ooit gemerkt dat je moeilijk kunt stoppen met roken, drinken, gamen of social media? Of ken je iemand met ADD of ADHD die worstelt met verslavend gedrag? Mensen met deze diagnoses hebben een aanzienlijk grotere kans om verslaafd te raken, vaak zonder dat ze het zelf doorhebben. Verslavingsgevoeligheid is geen kwestie van zwakte, maar een neurologische eigenschap die een grote rol speelt in het dagelijks leven.
Waarom grijpen mensen met ADHD sneller naar verslavende middelen? Hoe werkt dit in de hersenen? En vooral: hoe kun je de risico’s herkennen en voorkomen? Inzicht in deze patronen helpt bij het maken van gezondere keuzes en het doorbreken van risicovol gedrag.
Wat betekent verslavingsgevoelig?
Iemand die verslavingsgevoelig is, heeft een verhoogde kans om afhankelijk te worden van middelen zoals alcohol, drugs of nicotine, maar ook van gedragsverslavingen zoals gamen of social media. Dit komt vaak door een combinatie van genetische aanleg, omgevingsfactoren en psychologische kenmerken.
Bij mensen met ADHD of ADD spelen dopamine en impulsiviteit een grote rol. De hersenen hebben moeite met het reguleren van prikkels en beloningen, waardoor de kans op verslaving toeneemt.
ADHD en verslaving: Waarom is het risico hoger?
Uit onderzoek blijkt dat mensen met ADHD een vier keer grotere kans hebben op een verslaving. Dit heeft verschillende oorzaken:
- Dopamine tekort – ADHD wordt gekenmerkt door een verlaagde dopamineproductie. Middelen zoals nicotine, alcohol of drugs kunnen tijdelijk voor een dopamine-boost zorgen, waardoor iemand met ADHD zich kortstondig beter voelt.
- Impulsiviteit – Beslissingen worden vaak genomen zonder lang nadenken over de gevolgen, wat het moeilijker maakt om verslavend gedrag te doorbreken.
- Zoeken naar prikkels – ADHD’ers zoeken continu naar nieuwe uitdagingen en prikkels, waardoor verslavende middelen of gedragingen extra aantrekkelijk kunnen zijn.
- Slechte emotieregulatie – Het omgaan met stress, verveling en negatieve emoties is lastiger, waardoor middelengebruik of compulsief gedrag een manier wordt om hiermee om te gaan.
ADD en verslaving: Een ander patroon
Bij ADD ligt de situatie iets anders. Hoewel impulsiviteit minder op de voorgrond staat dan bij ADHD, blijft de verslavingsgevoeligheid aanwezig. ADD’ers hebben vaak moeite om hun gedachten tot rust te brengen en zoeken manieren om mentale onrust te dempen. Dit kan leiden tot middelengebruik, maar ook tot verslavingen aan binge-watching, social media of emotie-eten.
Sociale druk en stress kunnen extra risicofactoren zijn. Omdat ADD minder zichtbaar is dan ADHD, wordt de innerlijke onrust soms onderschat, waardoor zelfmedicatie met verslavende middelen aantrekkelijk kan lijken.
Hoe kun je omgaan met verslavingsgevoeligheid?
Als duidelijk is dat er sprake is van verslavingsgevoeligheid, kan hier bewust mee worden omgegaan. Een paar belangrijke stappen:
- Herken je triggers – Let op momenten waarop de drang ontstaat om verslavende gewoonten te volgen. Is het stress? Verveling? Sociale druk?
- Zoek gezonde alternatieven – Sport, meditatie en creatieve hobby’s kunnen helpen om de hersenen op een natuurlijke manier te stimuleren.
- Stel duidelijke grenzen – Beperk het gebruik van alcohol, cafeïne of andere middelen en houd je aan deze afspraken.
- Praat erover – Zoek steun bij vrienden, familie of een professionele hulpverlener om patronen te doorbreken en gezonde copingmechanismen te ontwikkelen.
Hulp bij verslaving
Bij GGZ Midden Nederland is gespecialiseerde hulp beschikbaar voor mensen met een verslaving. Onze behandelingen zijn op maat gemaakt, aangepast aan jouw specifieke behoeften en benodigdheden. Voor wie worstelt met verslavingsgevoeligheid is professionele begeleiding een belangrijke stap. Door inzicht te krijgen in patronen en alternatieve strategieën te ontwikkelen, is het mogelijk om de risico’s te verminderen en grip te krijgen op het eigen gedrag.
Heb je vragen over verslaving of wil je weten welke behandelingsopties het beste voor jou zijn? Neem dan contact met ons op en zet je eerste stap naar herstel.
